Vervolgens zullen de organisatoren met forse winst verkopen (dump). De nietsvermoedende beleggers die later instappen, blijven vaak achter met grote verliezen.
In dit artikel leggen we uit wat een pump-and-dump is, bekijken we enkele recente voorbeelden en delen we tips om te voorkomen dat u slachtoffer wordt van deze misleidende strategieën.
Pump-and-Dump uitleg
Pump-and-dump-praktijken hebben de afgelopen tijd veel aandacht gekregen in het nieuws. Waar dit fenomeen vroeger vooral bij cryptovaluta voorkwam, zijn nu ook reguliere aandelen steeds vaker doelwit. Daarbij worden soms zelfs de namen van Nederlandse beursanalisten misbruikt om geloofwaardigheid te winnen.
Voor beleggers kan dit grote risico’s opleveren: bewust meedoen is niet alleen strafbaar, maar er kunnen in korte tijd ook aanzienlijke verliezen ontstaan.
Wat is een Pump-and-Dump-Scheme?
Een pump-and-dump is een vorm van marktmanipulatie waarbij de koers van een aandeel of cryptovaluta kunstmatig wordt opgedreven (pump) om het daarna met forse winst te verkopen (dump). De nietsvermoedende beleggers die later instappen, blijven vaak achter met grote verliezen.
Traditioneel werden deze praktijken veel gezien bij cryptovaluta, omdat nieuwe munten relatief eenvoudig door de initiatiefnemers konden worden gecreëerd. Tegenwoordig zien we echter steeds vaker dat reguliere aandelen doelwit worden. Hierbij gaat het vooral om ondernemingen met een kleine marktkapitalisatie (micro- of smallcap-aandelen). Deze aandelen hebben doorgaans lage koersen, beperkte liquiditeit en een beperkte marktwaarde. Daardoor kan de koers al met relatief weinig kapitaal sterk bewegen.
De organisatoren van pump-and-dump-schemes kopen eerst een grote positie in een aandeel. Vervolgens zetten zij een campagne op, vaak via sociale media of nieuwsbrieven, waarbij overdreven claims worden gedaan. Soms worden zelfs namen van gerenommeerde analisten of brokers misbruikt om geloofwaardigheid te winnen. Zodra de koers door deze toegenomen belangstelling fors stijgt, verkopen de initiatiefnemers hun stukken. Het gevolg: de koers klapt in elkaar en late instappers lijden forse verliezen.
Misleiding via WhatsApp en Telegram
De laatste tijd zien we dat pump-and-dump-schemes zich steeds vaker verplaatsen naar besloten chatgroepen, zoals WhatsApp en Telegram. Beleggers worden hierin benaderd en uitgenodigd door personen die zich voordoen als (bekende) beleggingsadviseurs of analisten. Vaak gebruiken deze oplichters namen en foto’s van echte, bekende analisten om vertrouwen te wekken. Vervolgens delen zij zogenoemde ‘exclusieve tips’, die in werkelijkheid onderdeel zijn van een pump-and-dump-campagne. Zodra voldoende deelnemers instappen en de koers stijgt, verkopen de organisatoren hun stukken en blijft de rest van de groep met forse verliezen achter.
Hoe herken je een Pump-and-Dump?
Vaak gaat het om ongevraagde uitnodigingen via WhatsApp, Telegram of e-mail waarin men u probeert te verleiden tot deelname aan een zogenaamde exclusieve beleggersgroep. Daarbij wordt regelmatig misbruik gemaakt van namen en foto’s van bekende analisten of brokers om vertrouwen te winnen.
In de berichten of nep-advertenties worden overdreven claims gedaan, zoals gegarandeerde winsten of snelle verdubbelingen van uw inleg. Daarnaast wordt er meestal druk gezet om snel in te stappen, met het argument dat anderen er anders met de winst vandoor gaan. Al deze elementen samen zijn duidelijke waarschuwingssignalen dat het om misleiding gaat en dat u beter afstand kunt bewaren.
Hoewel het soms lastig te zien is, zijn er duidelijke waarschuwingssignalen:
- Onverklaarbare koersstijgingen: Sterke stijging zonder nieuws van het bedrijf zelf.
- Agressieve promotie: Overdreven claims via sociale media, e-mails of chatgroepen.
- Geruchten over grote deals: Valse (niet verifieerbare) berichten over overnames of partnerships.
- Lage beurswaarde en liquiditeit: Vooral micro- en smallcap-aandelen zijn kwetsbaar.
Tips om jezelf te beschermen
Beleggers kunnen veel leed voorkomen door alert te blijven:
- Controleer altijd het nieuws bij officiële bronnen (zoals persberichten van het bedrijf of AFM-meldingen).
- Wees sceptisch over tips die buitensporige winsten beloven. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is het dat meestal ook.
- Vermijd handelen puur op hype of geruchten.
- Let extra op bij microcap- en penny stocks. Deze zijn het makkelijkst te manipuleren.
- Spreid je risico. Stop nooit een groot deel van je vermogen in één speculatief aandeel.
Voorbeelden uit de praktijk
Pump-and-dump komt wereldwijd voor en heeft recent meerdere malen het nieuws gehaald. Diverse kleinere Chinese bedrijven met een Amerikaanse beursnotering stegen met honderden procenten, om vervolgens in een klap meer dan 95% aan beurswaarde te verliezen.
Pheton Holdings Ltd.
Een recent voorbeeld is het Chinese gezondheidszorgbedrijf Pheton Holdings Ltd., dat op de Nasdaq genoteerd staat. Binnen enkele minuten verloor het aandeel meer dan 90% van zijn waarde, nadat onderzoeksplatform Bear Cave rapporteerde dat het mogelijk het doelwit was van een pump-and-dump. Voorafgaand aan de crash waren er geruchten verspreid over een mogelijke overname door Gilead Sciences, die achteraf ongegrond bleken. Het aandeel zakte van ruim $30 naar $1,65, een verlies van meer dan 95% in korte tijd.
Andere extreme koersbewegingen
Ook andere Chinese bedrijven die op Nasdaq genoteerd staan, hebben in dezelfde periode soortgelijke crashes meegemaakt:
- Ruanyun Edai Technology Inc. verloor 91% op één dag.
- Park Ha Biological Technology Co. daalde 93%.
- Jayud Global Logistics Ltd. zag een koersval van 96%.
- China Liberal Education Holdings Ltd. verloor zelfs 98% en werd later van de beurs gehaald.
Deze voorbeelden laten zien hoe hevig de impact kan zijn en hoe snel nietsvermoedende beleggers hun geld kunnen verliezen.
Conclusie
Pump-and-dump-schemes zijn verraderlijk en kunnen in korte tijd enorme verliezen veroorzaken. Of het nu om crypto gaat of om smallcap-aandelen, beleggers doen er goed aan signalen te herkennen en niet blind in te stappen op hype. Blijf kritisch, informeer jezelf via betrouwbare bronnen en laat je niet meeslepen door de belofte van snelle winsten.