|
Artikel laten voorlezen
|
Geschatte leestijd: 4 minutes
Toch is het niet altijd duidelijk wat het BBP precies meet, hoe het wordt berekend en welke beperkingen eraan kleven. Dit kan leiden tot verkeerde interpretaties en aannames over de gezondheid van een economie.
In dit artikel wordt stap voor stap uitgelegd wat het BBP inhoudt, hoe het wordt berekend en wat de beperkingen en mogelijkheden ervan zijn. Ook worden de voor- en nadelen besproken, zodat u het cijfer beter in context kunt plaatsen. B ent u op zoek naar een online broker waarmee u wereldwijd in talloze aandelen kunt beleggen? Klik dan hier.
Wat is het BBP?
Het BBP (bruto binnenlands product) is de marktwaarde van alle goederen en diensten die binnen de grenzen van een land of regio in een bepaalde periode worden geproduceerd. Dit kan een kwartaal, een half jaar of een jaar zijn. Het BBP wordt veel gebruikt door beleidsmakers, economen en beleggers om de algemene economische activiteit te meten.
Er zijn drie manieren om het BBP te berekenen:
- De productiebenadering
- De bestedingsbenadering
- De inkomensbenadering
Voor niet-economen is de bestedingsbenadering het meest toegankelijk.
BBP-formule:
BBP = C + I + G + (X – M)
C = consumptie
I = bruto investeringen
G = overheidsbestedingen
X = export
M = import
Internationalisering en eigendom
In het kader van globalisering is het belangrijk te beseffen dat het BBP gebaseerd is op waar de productie plaatsvindt, niet op wie het bezit. Zo worden de verkoopcijfers van een in Europa gevestigd bedrijf dat eigendom is van een Chinese onderneming bij het Europese BBP geteld, niet bij dat van China.
Nominaal versus reëel BBP
Het nominale BBP wordt berekend tegen actuele marktprijzen. Omdat inflatie dit cijfer kan vertekenen, wordt vaak het reële BBP gebruikt. Dit wordt gecorrigeerd met de prijsindex, zodat alleen de volumegroei van goederen en diensten zichtbaar is.
BBP-groei en interpretatie
Het BBP wordt vaak per kwartaal of per jaar vergeleken om te beoordelen of de economie groeit (expansie) of krimpt (contractie). Een stijging van het BBP wordt vaak gezien als positief, omdat dit duidt op meer economische activiteit. Obligatiebeleggers kunnen daarentegen nadelige effecten ondervinden als economische groei gepaard gaat met inflatie, waardoor de reële waarde van obligaties afneemt.
Belangrijk om te onthouden: hoe groter de afwijking van de werkelijke BBP-groei ten opzichte van de verwachtingen, hoe sterker doorgaans de marktreactie. Toch zijn hierop geen garanties en spelen veel andere factoren een rol.
Soorten BBP-groei: intensief en extensief
- Extensieve groei: groei die samenhangt met bevolkingsgroei.
- Intensieve groei: groei die het gevolg is van meer productiviteit of betere technologie.
Componenten van het BBP
Consumptie (C)
Consumptie vormt in veel westerse economieën het grootste deel van het BBP. Historisch gezien gingen recessies vaak gepaard met dalende consumptie. Consumentendata vindt u bijvoorbeeld bij Eurostat of de Nationale Bank van België.
Investeringen (I)
Investeringen omvatten duurzame kapitaalgoederen (zoals gebouwen) en voorraden. Een toename in investeringen kan duiden op optimisme en toekomstige productiviteit.
Overheidsbestedingen (G)
Bestaan uit:
- Overheidsconsumptie (zoals ambtenarensalarissen)
- Overheidsinvesteringen (zoals infrastructuur)
Beleggers besteden meestal minder aandacht aan deze categorie dan aan consumptie of investeringen door bedrijven.
Netto export (X – M)
Export minus import. Een positieve waarde wijst op een handelsoverschot. Voor België is export bijzonder belangrijk en goed voor ongeveer 85% van het BBP. Ook voor Nederland gelden ongeveer hetzelfde percentage.
Voor- en nadelen van het BBP als maatstaf
Mogelijke voordelen
- Internationale vergelijkbaarheid: het BBP wordt wereldwijd op uniforme wijze berekend, waardoor vergelijking tussen landen mogelijk is.
- Snelle indicatie van economische activiteit: het BBP biedt een duidelijk, kwantitatief overzicht van de omvang van de economie.
- Handig voor beleidsvorming: beleidsmakers gebruiken BBP-cijfers om economische beleid te onderbouwen en te evalueren.
Mogelijke nadelen
- Beperkte focus: het BBP kijkt alleen naar productie en niet naar de verdeling van inkomen, milieu-effecten of sociale aspecten.
- Geen informatie over levensstandaard: het BBP zegt weinig over het inkomen of de koopkracht van individuele burgers.
- Vertekend beeld bij rampen: activiteiten na rampen (zoals wederopbouw) kunnen het BBP laten stijgen, terwijl de welvaart daalt.
- Niet-marktactiviteiten ontbreken: zoals huishoudelijk werk of vrijwilligerswerk, die wel bijdragen aan welzijn.
Kritiek op het BBP als welvaartsmaatstaf
De Stiglitz Commissie onderzocht de beperkingen van het BBP uitgebreid. Belangrijke conclusies waren:
- Het BBP meet productie, maar niet de werkelijke levensstandaard of verdeling van welvaart.
- Terrorisme, milieurampen of conflicten kunnen het BBP laten stijgen door herstelwerkzaamheden, terwijl de welvaart juist daalt.
- Sociale en ecologische aspecten zoals onderwijs, milieu en werktevredenheid blijven buiten beeld.
Daarom kijken economen en beleidsmakers steeds meer naar bredere maatstaven zoals koopkrachtpariteit, welzijnsindices en BBP per capita.
Conclusie
Het BBP blijft een belangrijke indicator voor de algemene economische activiteit, maar het is geen volledige graadmeter voor welvaart. Beleggers, beleidsmakers en economen gebruiken het BBP om trends te duiden en ontwikkelingen te volgen, maar het blijft belangrijk om ook andere indicatoren in overweging te nemen.
