Beleggen in obligaties uitleg

Kenmerken van obligaties

Ondanks dat er een grote verscheidenheid aan type obligaties bestaan, heeft deze beleggingscategorie diverse kenmerken gemeen.

Uitgevende partij / emittent

De uitgevende partij is de entiteit die geld leent door obligaties uit te geven. Een uitgevende partij wordt ook wel een ‘emittent’ genoemd. De meest voorkomende emittenten zijn bedrijven en overheden.

Hoofdsom

De hoofdsom is het totale bedrag van de lening. Dit bedrag wordt geleend bij de uitgifte van de obligatie en terugbetaald op de vervaldag.

Coupon

Doorgaans betaalt de emittent periodiek coupon aan de obligatiehouder. Deze rentebetaling (over de hoofdsom) wordt couponrente genoemd. De couponrente is voorafgaand de verplichting van de emittent bepaald.

Vervaldatum

De vervaldatum van een obligatie is de dag waarop de obligatie vervalt. De belegger ontvangt normaliter de volledige hoofdsom van de obligatie wanneer deze haar vervaldatum bereikt.

Obligatiekoers

De prijs die op de beurs wordt betaald voor een obligatie. De obligatiekoers beweegt zich omgekeerd evenredig aan de renteontwikkeling. In andere woorden, als er nieuwe obligaties worden uitgegeven met een hogere couponrente dan neemt de interest, oftewel de beurskoers, af van de obligaties met een lagere couponrente.

Rating

Er bestaan diverse ratingbureaus die obligaties waarderen op basis van kredietwaardigheid. Elke obligatie wordt beoordeeld door een bureau. Als een obligatie een hoge (met andere woorden positieve) rating heeft, dan is de periodieke coupon meestal lager. Een lager risico staat in verhouding met een lagere couponrente.

Betalingsfrequentie coupon

De betaling van de coupon is meestal periodiek. Veelal worden coupons jaarlijks of halfjaarlijks uitgekeerd. Sommige coupons kunnen echter per kwartaal of zelfs maandelijks worden betaald.

Rendement

Dit is het rendement op het belegde kapitaal van de obligatie en wordt uitgedrukt in procenten op basis van het belegde bedrag of op basis van de actuele marktwaarde. Het omvat tevens de verdiensten die voortkomen uit de couponbetalingen.

De marktwaarde staat in verhouding met couponrente. In het algemeen resulteert een couponrente van 1% in een lagere obligatiekoers dan een couponrente van 3%. Hierbij is in acht genomen dat beide obligaties dezelfde vervaldatum hebben.

Waardering van obligaties

De waardering van obligaties verwijst naar de berekening tot de theoretische reële waarde van een specifieke obligatie. Onderdeel hiervan is de berekening van de contante waarde op basis van de toekomstige rentebetalingen naar de waarde op de vervaldag (ook bekend als nominale waarde). Wanneer de nominale waarde en de rentebetalingen bekend zijn, dan kan de belegger een berekening maken op het te verwachten rendement.

Theoretische reële waarde

Om de theoretische reële waarde van een obligatie te berekenen, is het belangrijk dat de belegger de contante waarde opgeteld met de uit te betalen couponrente, verwerkt met een disconteringsvoet. De disconteringsvoet die wordt gebruikt is het rendement tot het einde van de looptijd. Dit is het rendement dat een belegger zal ontvangen bij het herbeleggen van elke couponbetaling van een bepaalde obligatie tegen een vaste couponrente (totdat de obligatie vervalt). De disconteringsvoet houdt rekening met de prijs van een obligatie, de nominale waarde, de couponrente en de looptijd.

Waardering van coupon van een obligatie

De contante waarde van verwachte couponbetalingen wordt opgeteld bij de contante waarde van de nominale waarde van de obligatie. Zie hieronder de volgende formule:

Voorbeeld:

Een bedrijfsobligatie heeft een jaarlijkse rentevoet van 5% met een halfjaarlijkse uitbetaling gedurende een periode van twee jaar. Na deze periode van twee jaar vervalt de obligatie en moet de hoofdsom aan de belegger worden terugbetaald. De berekening voor de waardering van de obligatie is als volgt:

Voor zero-coupon obligaties, een obligatie die geen couponbetalingen uitkeert, is de berekening relatief eenvoudig:

€1.000 / (1.03)⁴ = € 888,49

Het voordeel voor een belegger bij een zero-coupon obligatie, is dat de obligatie bij uitgifte met een korting kan worden gekocht. Het verschil tussen de aankoopprijs en de contante waarde van de nominale waarde is de rente die de belegger op de obligatie heeft verdiend.

Duration

De twee belangrijkste risico’s die van invloed zijn op het rendement van obligaties zijn kredietrisico (wordt de hoofdsom afgelost?) en renterisico (renteschommelingen). Het renterisico kan worden bepaald met behulp van de duration: een methode voor het berekenen van de gevoeligheid van de obligatiekoers met betrekking tot een verandering van de rente. Het is belangrijk om te beseffen dat duration niet hetzelfde is als de looptijd van de obligatie.

Hoe werkt duration?

Duration maakt het mogelijk om te meten hoeveel jaar het duurt voordat een obligatiehouder het initiële investeringsbedrag van de obligatie terug heeft verdiend door ontvangst van de couponbetalingen en de terugbetaling van het investeringsbedrag. Tegelijkertijd kan, zoals reeds beschreven, de gevoeligheid van de obligatiekoers met betrekking tot een verandering in de rentevoeten worden berekend. Over het algemeen resulteert elke 1% van een renteverandering in een verandering van 1% van de obligatiekoers in de tegenovergestelde richting, voor elk jaar van de looptijd.

De duration is een gewogen gemiddelde van alle betalingen van de obligatie. Als de looptijd van een obligatie 10 jaar bedraagt, is de duration het gewogen gemiddelde van de jaarlijkse couponbetalingen en de aflossing van de obligatie na 10 jaar. De tijd tussen nu en de betaling wordt gebruikt als weegfactor, wat betekent dat een couponrente over een jaar één keer telt, de rente die u over twee jaar ontvangt twee keer, enzovoort. Als u de hoofdsom binnen 10 jaar terugkrijgt, telt dit 10 keer.

Modified duration

Zoals de naam al beschrijft, is de modified duration iets anders dan de reguliere duration. De modified duration wordt berekend door de duration te delen door 1 plus het effectieve rendement. Het effectieve rendement is het rendement dat de obligatie oplevert als deze tot het einde van de looptijd, oftewel de vervaldatum wordt aangehouden.

Factoren die de duration van een obligatie beïnvloeden

Er zijn twee belangrijke factoren die de duration van een obligatie kunnen beïnvloeden. Deze factoren zijn de tijd tot de vervaldatum en de couponrente.

Tijd tot vervaldatum

De algemene regel is: hoe langer de looptijd van de obligatie, hoe hoger de duration (en renterisico). Een kortlopende obligatie heeft een lager renterisico omdat het de werkelijke kosten sneller terugbetaalt dan een langlopende obligatie.

Couponrente

Logischerwijs is de couponrente van een obligatie een belangrijke factor die de looptijd beïnvloedt. Een obligatie met een hoge couponrente heeft een lagere duration dan een obligatie met een lagere couponrente. De obligatie met het hogere rendement betaalt immers de oorspronkelijke kosten sneller terug dan de obligatie met de lagere rente.

Beleggersprofiel voor obligaties

Voordat u in een financieel instrument belegt, moet u zorgvuldig beoordelen of het instrument past bij uw kennis, ervaring, beleggingsdoelstellingen en beleggingshorizon. Als u overweegt om in obligaties te handelen, kunt u de volgende informatie gebruiken om te beslissen of obligaties overeenkomen met uw beleggersprofiel.

Complexiteit

Obligaties worden als niet-complex beschouwd. Zoals beschreven in deze brochure is er echter een breed scala aan obligatietypes met verschillende kenmerken. Zorg ervoor dat u op de hoogte bent van de productkenmerken voordat u in obligaties belegt.

Type belegger

De kenmerken van obligaties in acht genomen, kan worden gesteld dat dit type product geschikt is voor alle type beleggers. Tevens kunnen obligaties worden verhandeld door zowel particuliere als professionele beleggers.

Kennis en ervaring

Het is van belang om rekening te houden met de vereiste kennis- en ervaringscriteria voordat u in obligaties gaat handelen. LYNX vereist dat een belegger een praktijkervaring heeft van ten minste één jaar en over voldoende kennis beschikt van de mechanismen en risico’s wat betreft het handelen in obligaties.

Financiële situatie en risicobewustzijn

Beleggers dienen zich ervan bewust te zijn en te erkennen dat tot 100% van het bedrag van de initiële investering verloren kan gaan als gevolg van het handelen in obligaties.

Daarnaast dient onderscheid in het risicoprofiel te worden gemaakt tussen investment grade obligaties en non-investment grade obligaties aangezien de kredietwaardigheid van de emittent inzicht biedt in de zekerheid dat de coupons en de hoofdsom gedurende de levensduur van de obligatie worden terugbetaald.

Het kopen van investment grade obligaties, zoals EUR en US staatsobligaties en bedrijfsobligaties met een hoge rating, wordt beschouwd als een waardevaste belegging. In het geval van het kopen van non-investment grade obligaties, is het risicoprofiel speculatief aangezien er een hoger risico aan verbonden is.

Beleggingsdoel- en horizon

Het handelen in obligaties past binnen de beleggingsdoelstellingen behoud van kapitaal, het genereren van inkomsten en kapitaalgroei.

Behoud van kapitaal

Bedrijfs- en staatsobligaties die worden aangemerkt als investment grade obligaties, zijn geschikt voor beleggers met een conservatieve beleggingsstrategie gericht op het behouden van kapitaal. Desalniettemin dienen beleggers te allen tijde rekening te houden met het potentiële kredietrisico.

Inkomsten genereren en kapitaalgroei

Obligaties bieden, in verhouding tot aandelen, doorgaans meer zekerheid met betrekking tot het genereren van een vaste inkomstenstroom en het rendement op kapitaal. Inkomsten kunnen namelijk worden gegenereerd door ontvangst van periodieke couponbetalingen van de obligatie die u in uw portefeuille houdt. Couponbetalingen worden ontvangen als contante uitkeringen. De kredietwaardigheid van een obligatie geeft inzicht in de zekerheid en het risico van terugbetaling van de hoofdsom.

Obligatie-emittenten bieden een breed scala aan obligaties met uiteenlopende couponrente en vervaldata. Dit stelt een belegger in staat om een obligatie te vinden die overeenkomt met zijn of haar behoeften.

Een belegger kan een obligatie ook kopen en verkopen voordat deze vervalt om kapitaalgroei te genereren. Dit is doorgaans relatief speculatiever.

Beleggingshorizon

Er is geen specifieke beleggingshorizon voor het handelen in obligaties. Het handelen in obligaties kan geschikt zijn voor de korte termijn (minder dan drie jaar), middellange termijn (drie tot tien jaar) en lange termijn (meer dan tien jaar).

Begrippenlijst

Betalingsfrequentie coupon

De frequentie van de couponbetalingen van de obligatie. Dit kan jaarlijks of semi-jaarlijks zijn.

Bedrijfsobligatie

Een bedrijfsobligatie is een schuldbewijs uitgegeven door een bedrijf dat wordt verkocht aan beleggers.

Convertible obligatie

Een convertible obligatie is een vastrentend schuldbewijs dat rentebetalingen oplevert, maar kan worden omgezet in een vooraf bepaald aantal aandelen.

Couponrente

Couponrente is de rentevoet die obligatie-emittenten betalen over de nominale waarde van de obligatie.

Duration

Een methode voor het berekenen van de gevoeligheid van de prijs van een obligatie bij een renteverandering.

Emittent

De emittent is een overheid of organisatie die geld leent door obligaties te verkopen.

Floating rate obligatie

De obligatie met variabele rente is een obligatie zonder vaste couponbetalingen en is meestal gekoppeld aan een benchmark.

Hoofdsom

De hoofdsom verwijst naar het nominale bedrag van een schuldinstrument of een geleend bedrag.

Index linked bond

Obligatie waarvan de couponrente is gekoppeld met een vermenigvuldigings-coëfficiënt aan het jaarlijkse inflatiecijfer.

Inflatie risico

Verwijst naar het effect van inflatie op de prijs van de obligatie.

Investment grade obligatie

Een obligatie met een gemiddelde of hoge rating van een van de ratingbureaus.

Koersrisico

Het feit dat de prijzen van obligaties kunnen veranderen, is een potentieel risico voor de belegger. Dit is vooral het geval wanneer de beleggers van plan zijn de obligatie te kopen en te verkopen voordat deze vervalt.

Kredietrisico

De kans dat bedrijven of particulieren niet in staat zijn om de vereiste betalingen voor hun schuldenverplichtingen te doen

Liquiditeitsrisico

Het risico dat een belegger van een obligatie geen koper kan vinden wanneer hij wil verkopen, wordt liquiditeitsrisico genoemd.

Modified duration

Een formule die de meetbare verandering in de waarde van een effect uitdrukt als reactie op een verandering in rentetarieven.

Non-investment grade obligatie / Junk obligaties

Een obligatie met een relatief lage rating en daarom meestal een hoog rendement. Dit soort obligaties worden ook wel speculatieve obligaties genoemd.

Obligatie

Een obligatie is een vastrentend financieel instrument en vertegenwoordigt een lening die door een emittent aan een belegger wordt verstrekt.

Perpetual obligaties

Perpetual obligaties zijn obligaties zonder looptijd en bestaan zolang de levensduur van de emittent van de obligatie.

Plain vanilla bond

A plain vanilla bond is een schuldbewijs zonder ongebruikelijke kenmerken en is de meest voorkomende type obligaties.

Rating van een obligatie

De rating van een obligatie is een lettergraad toegekend aan de betreffende obligaties die de kredietwaardigheid van het instrument vertegenwoordigt. De kredietwaardigheid van een emittent van de obligatie wordt beoordeeld op basis van een uitgebreide financiële analyse.

Ratingbureau

Een ratingbureau is een onafhankelijk bedrijf dat ratings toekent aan emittenten van obligaties.

Rendement

Rendement verwijst naar de inkomsten die worden gegenereerd en gerealiseerd op een investering gedurende een bepaalde periode en wordt uitgedrukt in procent op basis van het geïnvesteerde bedrag of de huidige marktwaarde of de nominale waarde van het effect.

Staatsobligaties

Een staatsobligatie is een schuldbewijs uitgegeven door de overheid en verkocht aan beleggers.

Subordinated obligatie

Een obligatie waarbij de kredietnemer, in geval van faillissement van de kredietnemer, achtergesteld is in zijn positie als schuldeiser.

Theoretische reële waarde

De huidige waarde van de stroom van kasstromen die de obligatie naar verwachting zal genereren.

Valutarisico

Het risico dat de valuta van de obligatie daalt en dus de waarde van de couponrente en de hoofdsom van de obligatie.

Vervaldatum

De datum waarop een beleggings- of verzekeringsproduct gereed is om te worden betaald.

Zero-Coupon obligatie

Een zero-coupon obligatie is een obligatie die geen periodieke rentebetalingen verricht en wordt verkocht met een hoge korting ten opzichte van de nominale waarde.